به گزارش قدس آنلاین، از صفات و شروط مهم زمامداری در هر مرتبه ای داشتن دانش تخصصی آن مرتبه است. براساس دانش مدیریت در یک تقسیم بندی مهارتهای کلی مدیر و توانایی های علمی لازم را میتوان به بخش های عمده تقسیم کرد: مهارت های انسانی، مهارت های فنی، مهارت های نظری، علاوه بر این، مهارت ها و توانایی های علمی دیگر را نیز به مهارتهای کلی مدیر اضافه کردهاند که زیرمجموعه های مهارت های کلی بالا میباشند؛ مانند مهارت طراحی، مهارت تشخیص، مهارت تجزیه و تحلیل، مهارت یارانه ای، مهارت تصمیم گیری، مهارت برقراری روابط خوب انسانی، مهارت هدفگذاری. توانایی های علمی مدیر از یک سو به او امکان میدهد تا از عهده ی مسؤولیت خویش به خوبی برآید و از سوی دیگر میزان حرف شنوی و اطاعت کارکنان را بالا میبرد چرا که انسان ها معمولاً در مقابل کسانی که از دانش و مهارت بالاتری برخوردارند حرف شنوی و اطاعتپذیری دارند.
قرآن مجید در سوره ی بقره علت انتخاب طالوت را برای مدیریت نظامی جامعه توسط یکی از پیامبران بنیاسرائیل چنین توضیح میدهد: قالَ إنَّ الله اصطَفَاه عَلَیکُم وَزَادَهُ بَسطَةً فِی العِلم؛ گفت: خدا او را بر شما برگزیده، و او را در علم و (قدرت) جسم، وسعت بخشیده است (سوره بقره: آیه 247).
از دیدگاه حضرت علی (ع) اگر مدیریت به ناآگاه سپرده شود چنین کسی مردمان را به گمراهی می کشاند و بهجای رسیدن به اهداف مورد نظر به بیراهه خواهد رفت از این رو امام علی (ع) از پیامبر حدیثی نقل میکنند که اگر کار به کسی سپرده شود که دانش لازم آن را ندارد به جای آنکه موجب توسعه جامعه شود اسباب زوال آن را فراهم خواهد کرد: «آنان مکرر از رسول خدا (ص) شنیده بودند که میفرمود: هیچ امتی کار خویش را به عهده ی شخصی نگذارد، در حالی که داناتر از وی در میان ایشان باشد. مگر این که روز به روز کار آنان به پستی و زوال گراید تا اینکه از راه اشتباه خود بدان چه از دست دادهاند بازگردند و باصلاحیتترین شخص را برگزینند. اینان حکومت را پیش از من به عهده ی سه طایفه گذاشتند که هیچ یک از آنان کسانی نبودند که قرآن را گردآوری کرده باشند و یا مدعی باشند که به کتاب خدا و سنت پیامبرش علم دارند. آنان بیگمان میدانستند که من داناترین ایشان به کتاب خدا و سنت پیامبر و فقیه ترین آنان و تواناترینشان در قرائت کلام الهی و نیکوترین شان در قضاوت به حکم خداوندم».
آنکه دانش لازم را ندارد به خاطر مدیریت نادرست و تدابیر غلط خویش به سرعت جامعه را به سوی فقر و فلاکت و نابودی و زوال میکشد و دولت انسانهای نابخرد و بیتدبیر پیوسته در معرض فروپاشی و نابودی است و ستم و بیداد و نابسامانی و فساد از عوارض طبیعی عملکرد نابخردان و بیتدبیران در عرصهی حکومت و دولت است. امیرمؤمنان علی (ع) فرموده است: «مثل امارت و مدیریت شخصی جاهل مثل بیگانه ای سرگردان است که به هر سو روان است».
حضرت علی (ع) در انتخاب کارگزاران نیز دقت فراوان داشت تا کارگزارانی را که برای مأموریتهای مختلف انتخاب میکند از دانش و درایت کافی بهرهمند باشند و هرگاه احساس میکردند که یکی از آنها علم و درایت کافی برای مأموریت خویش ندارد او را عزل میکردند. همچنین امام علی (ع) در عهدنامه مالک به او توصیه می کنند تا برای حکومت مناطق تحت فرمانش از افرادی استفاده کند که با دانش و سیاست باشند: «برای حکومت مناطق تحت فرمانت افرادی از اهل ورع و پارسایی و با دانش و سیاست را انتخاب کن».
همچنان که در انتخاب کارگزارا لازم است تا بر دانش آنها تأکید شود در ادامه به کارگیری آنها در مسؤولیتهای خود نیز همواره افزایش دانش کارکنان یکی از اولویتهای سازمان را تشکیل میدهد. انجام دورههای آموزش ضمن خدمت و در اختیار قرار دادن آخرین دستاوردهای علمی در زمینه حوزه کاری مدیران به شکل مناسب، راهکارهایی است که در این زمینه توصیه میشود.
منابع:
1-ابن شعبه حرانی، تحف العقول: 137.
2-واسطی، عیون الحکم: 250.
3-سلیم بن قیس، اسرار آل محمد: 247.
4-علی آبادی، مدیران جامعه اسلامی: 34-33.
5-عباسی نژاد، سیره مدیرتی امام علی (ع): 50.
نظر شما